De geschiedenis van de speelkaarten – deel 2

In een vorig artikel bespraken we reeds de algemene herkomst van de speelkaarten. Nadat de kaarten hun oorsprong hadden in China, stootten zij al snel door naar het Midden-Oosten. Daar werden er wezenlijk zaken aan de toen bestaande stok kaarten toegevoegd. Langzaamaan kreeg het zijn vorm zoals wij het hier kennen in Europa. Voordat het zijn min of meer definitieve vorm begon te krijgen, moest natuurlijk eerst nog de overstap naar Europa worden gemaakt. Deze overstap bespreken we in dit artikel.

Met de Franse slag

Nagenoeg iedereen kent deze uitdrukking. Maar velen weten eigenlijk niet exact waar het vandaan komt. Daar komt vandaag verandering in. Nadat het spel kaarten in de 14e eeuw was aangekomen in Frankrijk, ging dat direct en lukraak gepaard met allerlei nieuwe ideeën en ingevingen. Ondanks dat het erop leek dat het spel kaarten grotendeels zijn huidige vorm al had, gingen de Fransen toch behoorlijk experimenteren. Kleuren en afbeeldingen doken te kust en te keur op. Om de haverklap veranderde een en ander. Daar kent de uitspraak ‘met de Franse slag’ zijn oorsprong. De speelkaarten zoals we die nu kennen, zijn min of meer naar Frans ontwerp. De zogenaamde plaatjes waren bedoeld om authentieke historische figuren af te beelden.

Het waren niet alleen de Fransen die het kaartspel omarmden. Het kaartspel kwam ook terecht in Duitsland, Italië en Spanje. Maar ook in het oosten van Europa was de belangstelling groot. Als eerst Oost-Europees land was het Tsjechië die het plezier van het kaarten inzag. Al deze versies uit de diverse landen verschilden enigszins van elkaar. Het waren dan vooral de afbeeldingen die afwijkend waren. Het idee en de bedoeling van het spel bleven echter intact. Maar één land zou hierin bepalend zijn. Van één land zouden de ideeën en afbeeldingen tot in lengte van jaren voortgezet worden. Ondanks de Franse slag waren dat toch de Fransen. In die tijd waren zij sowieso in meerdere opzichten toonaangevend.

De Heer

In het kaartspel werd door de Fransen vooral de heer gebruikt om historische figuren af te beelden. Als we kijken naar de schoppen Heer, dan zien we daar Koning David van Israël. Kijkende naar de ruiten Heer, ontwaren we daar gelijk Julius Caesar. Je merkt het. Het zijn niet de minsten. Ook niet bij de klaver Heer trouwens, want daar ontdekken we Alexander de Grote. De harten Heer wordt toevertrouwd aan Karel de Grote. Wellicht dat we dat niet wisten en dat dat ons nimmer is opgevallen, maar de Fransen tonen hiermee wel aan gevoel voor historie te hebben.

Harten Koning

Als we het dan toch over de Koning hebben, dan is het zeker de moeite waard meer te weten over de harten Koning. Deze persoon is in het kaartspel de enige koning zonder snor. En het lijkt erop dat hij een mes door zijn eigen hoofd steekt. Het is niet voor niets dat we de harten Koning ook wel de zelfmoordkoning noemen. Waar je nu een groot mes afgebeeld ziet, was dat vroeger nog een bijl. Gedurende de tijd heeft de bijl zich laten verdringen door het grote mes. In het volgende artikel bespreken we de herkomst van de vrouw en de boer en enkele leuke wetenswaardigheden over de schoppen Aas.